Programma

1.1 Samenwerking, schaal en fusie: veel stof tot nadenken
Het debat over de lokale schaal leeft tegenwoordig sterk in Vlaanderen. Sommige gemeenten vinden dat ze de noodzakelijke bestuurskracht alleen door fusie kunnen behouden of bereiken. Andere zien heil in nog intensere samenwerking met de buurgemeenten, zonder op te gaan in een groter geheel. Verder zijn er besturen die vandaag liever geen energie besteden aan discussies over schaaloptimalisatie of samenwerking.

Tijdens deze sessie neemt Jan Leroy (VVSG) je mee in deze discussie. Hij reikt diverse aandachtspunten aan voor het debat, zonder de ene keuze als beter dan de andere te presenteren. Daarnaast staat hij ook stil bij de bestuurlijke en financiële contouren zoals die vandaag in Vlaanderen gelden voor gemeentelijke fusies.

1.2 Hoe hou je als lokaal bestuur de vinger aan de pols van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden?
Elke gemeente is aangesloten bij meerdere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (IGS’en). Het Decreet Lokaal Bestuur regelt verschillende niveaus van samenwerking die ook bepalen welke rol gemeenten wettelijk gezien moeten opnemen in het IGS. Soms kiest een gemeentebestuur ervoor om samen te werken met andere gemeenten in een bepaald beleidsdomein, maar soms wordt dit ook extern sterk aangemoedigd, bijvoorbeeld doordat de Vlaamse overheid subsidies ter beschikking stelt. Dit gebeurt in allerlei formele, maar ook in minder formele samenstellingen. Hoe hou je als lokaal bestuur de vinger aan de pols van dit geheel? Enkele algemeen directeurs delen hun ervaring.

1.3 Een diepere kijk op subregio’s
Subregio’s geven stof tot discussie. Voor sommigen is dit de manier om  de juiste schaal voor elk probleem op te lossen, voor anderen is dit te rigide of te vrijblijvend. De praktijk wordt voorgesteld vanuit een Kempense subregio, Neteland, en vanuit het bovenliggende geheel van de referentieregio. We gaan graag in discussie met de deelnemers van deze workshop. Ook een manier om te werken voor jouw lokaal bestuur en jouw referentieregio, of net niet? 

2.1 Regiowerking in regelgeving: stand van zaken
Na de nota van de Vlaamse regering uit 2021, zijn de stappen naar regelgeving gezet. Wat staat in het ontwerpdecreet regiowerking, wat betekent dit concreet voor lokale besturen en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Wat is het concept regiomobiliteit en hoe pas je dit toe? VVSG-stafmedewerkers Peter Hautekiet en Elke Vastiau nemen je mee doorheen de laatste stand van de wetgeving.

2.2 De vervoerregio’s onder de microscoop
In Vlaanderen is de vervoerregio een interessante case in verband met interbestuurlijke samenwerking, waarbij het spanningsveld tussen top-down beslissingen en bottom-up oplossingen wordt verkend. In deze workshop toetsen we de inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en inzichten uit de praktijk met elkaar af. Prof. dr. Joris Voets en Stijn Quagebuer (schepen van mobiliteit Dilbeek en voorzitter vervoerregio Vlaamse Rand) delen hun inzichten. Ze gaan ook graag in op jouw vragen. 

2.3 Centrumsteden versus de referentieregio
Eén van de boutades die over regiowerking wordt gehoord is dat de aanwezigheid en de activiteit van een centrumstad in de referentieregio bepalend is op het welslagen. Vanuit praktijkervaringen geven we stof aan de deelnemers tot discussie. We nodigen je uit om tijdens deze sessie in discussie te treden en inzichten te delen.

3.1 Regio als organisatienetwerk?
Binnen de referentieregio gaan lokale besturen samenwerkingen aan met elkaar en met tal van andere partners. Als soevereine organisaties slaan ze de handen in elkaar om complexe maatschappelijke uitdagingen samen het hoofd te bieden. Hoe geef je de netwerken die ontstaan de beste kans op slagen? Via het kader van organisatienetwerken reikt VVSG-stafmedewerker Pieter Demyttenaere inzichten aan om samenwerking in de regio te versterken.

3.2 Van intergemeentelijk samenwerken naar regionaal beleid
Intergemeentelijk samenwerken kent een lange traditie. Een aantal regio’s werken ook samen aan regionaal beleid. Filip Vanhaverbeke (Leiedal) en Sofie Vandelannoote (Veneco) nemen je niet alleen mee in hun visie, maar geven je een inkijk in de realisaties en hun ervaringen. Ze gaan ook graag in op vragen en opmerkingen uit het publiek.

3.3 Regionaal samenwerken: een kwestie van middelen en capaciteit?
In een binnenkort te verschijnen artikel over regiovorming schrijven Bart Van Herck, Jolijn De Roover en Valentijn Vanoeteren: “Als we observeren wie er op vandaag op regionaal niveau actief is, hebben we niet het gevoel dat er een gebrek aan organisaties en mensen is, maar dat de uitdaging vooral bestaat in coördinatie. Op het niveau van de regio zijn al tal van medewerkers actief: medewerkers van private en non-profit organisaties (VOKA, UNIZO, CAW's, Opbouwwerk, sociaal-cultureel werk...), medewerkers van de verschillende regionale overlegstructuren (samenwerkingsverbanden wonen, regionale landschappen, netwerken lokaal gezondheidsoverleg, regieverbanden sociale economie, bovenlokale cultuurwerking,…), provinciale gebiedswerkers, medewerkers van intercommunales, Vlaamse ambtenaren etc. De uitdaging is dus niet zozeer capaciteit te vinden voor de regiowerking, wel de versnipperde capaciteit efficiënt in te zetten.” Maar hoe kan je dat vorm geven? Bart Van Herck levert voorzetten, enkele sleutelspelers uit het veld reageren. 

Verschillende sprekers geven hun kijk op de stappen die de regio’s al gezet hebben en waar de focus moet liggen in de toekomst. De deelnemers krijgen interessante reacties vanuit academische, Vlaamse en lokale hoeken: wat hebben zij opgevangen tijdens deze studiedag en hoe kunnen we hier verder mee aan de slag?