Programma sessies

Waterstof brandt zonder CO2-uitstoot en wordt zo soms aangeprezen als de brandstof van de toekomst. Maar intussen zijn er ook voldoende studies die kritiek bieden op de hype van de waterstofeconomie. Waterstof produceren kost immers veel energie. In theorie zou dit kunnen met hernieuwbare stroom maar momenteel is er onvoldoende productie met wind en zon en is deze stroom ook nodig voor andere toepassingen.  

Pieter Vingerhoets (Energie-expert bij VITO - Energyville) brengt het verhaal over de zin en de onzin van waterstof in de transitie die we maken naar een klimaatbestendige leefomgeving. Waar waterstof voor sommige toepassingen en sectoren zeker zijn rol zal spelen maar ook waar we de torenhoge verwachtingen best wat bijstellen.  

Bij het ondertekenen van het LEKP 1.0 engageerden 294 steden en gemeenten zich voor de opmaak van een lokaal warmtebeleidsplan. Hoe ga je van start als kleiner lokaal bestuur voor de opmaak van een lokaal warmtebeleidsplan met het beperkt personeel, tijd en middelen die de gemeente hiervoor beschikbaar heeft. Onterecht leeft vaak het idee dat warmtenetten eerder iets voor de grotere steden zijn terwijl veel kleinere gemeenten al het goede voorbeeld geven.  

Deze sessie toont de mogelijkheden om ook als kleinere gemeenten aan de slag te gaan met lokale warmtebeleidsplannen en de uitrol van lokale warmtenetten. 

Sprekers:

• Thomas Pluymers (VVSG)
• Esther Biermans (Provincie Antwerpen)
• Lenn Coussement (ZuidtrAnt-W)
• Tom Prinzie (Van Marcke Engineering)

2024 kondigt zich aan als een belangrijk jaar voor de lokale besturen, als vooravond van de legislatuur waarin zowel de LEKP- als burgmeesterconvenantdoelstellingen moeten bereikt worden. Een jaar waarin omgevingsanalyses en meerjarenplannen worden voorbereid en verkiezingsprogramma’s worden geschreven. Cruciaal dus ook om klimaat hierin als rode draad doorheen de verschillende thema’s mee te nemen. Hoe ga je aan de slag om klimaat als structureel thema in beleidsteksten te verankeren? Stad Harelbeke vertelt hoe zij voor het huidige meerjarenplan met de SDG’s als basis ook rond klimaat werken. Netwerk Klimaat geeft je een aantal handvatten. Daarnaast zal het Agentschap Binnenlands Bestuur de tool voorstellen die de impact van energiebesparende maatregelen op de BBC in kaart brengt, een simulatietool die ze samen met het VEB ontwikkelde.

Sprekers:

• Leen Van der Meeren (VVSG)
• Yves De Bosscher (stad Harelbeke)
• Batuhan Özcelik (ABB)

TEAH’s bieden begeleiding bij de opstart van activiteiten die onder een energiegemeenschap kunnen vallen. Zowel burgers, lokale besturen, OCMW’s, kmo’s, scholen als verenigingen… kunnen begeleiding aanvragen bij een “TEchnische AssistentieHub” (TEAH’s). Deze begeleiding kan bestaan uit: energie-technisch, economisch, juridisch en/of organisatorisch advies. We belichten een aantal concrete trajecten en voorbeelden van energiegemeenschappen en de activiteiten die daaronder worden ontplooid.

Sprekers:

• Kris Moonen (VVSG)
• Dominiek Vandewiele (Leiedal)
• Willem Dreesen (stad Sint-Niklaas)
• Paul Robbrecht (POM Antwerpen)

De afgelopen legislatuur werd er steeds meer gewerkt omtrent circulaire economie. De vraag is nu; hoe neem je dit nu mee naar de volgende legislatuur? Klaske Kruk neemt je mee op pad om zo van jou een echte verschilmaker te maken. We gaan samen na wat een circulaire gemeente is en hoe je dit in jouw gemeente kan opnemen. Verwacht je dus maar aan een rugzak vol ideeën die je direct kan meenemen naar jouw collega’s. 

Spreker:

• Klaske Kruk (Circularities)

Vlaams minister Lydia Peeters formuleerde de ambitie om tegen 2040 30% van alle verplaatsingen met de fiets te laten gebeuren. Vandaag is dat 20%. We moeten dus stevig aan de slag om die ambitie te bereiken. Fietsberaad Vlaanderen maakt tijdens deze sessie inzichtelijke wat deze ambitie betekent op Vlaams niveau en wat er nodig is om die te bereiken. Ook de vervoerregio Aalst ging met deze ambitie aan de slag, en nam in het vervoerregioplan concrete scenario’s op om het fietsverkeer ook in de toekomst verder te laten groeien. We laten ons ook inspireren door het fietsbeleid van de gemeente Grimbergen.

Sprekers:

• Wout Baert (Fietsberaad Vlaanderen)
• Tim De Roeck (Mint nv)
• Philip Roosens (gemeente Grimbergen)

Split incentive, fossielvrije verwarming in (appartements)gebouwen, collectieve wijkrenovatie en ESCO’s. Welke financiële hindernissen staan energie-efficiëntie in de weg en wat kunnen we eraan doen? Ivo Van Bulck (directeur Retail Banking – Febelfin) beantwoordt die vraag met de inzichten en antwoorden van op de eerste nationale rondetafelconferentie tijdens Batibouw 2024. 
Febelfin is een van de samenwerkingspartners van VVSG in het Life-project BE FREE, wat staat voor Belgian Financing Roundtables on Energy Efficiency. 

Spreker:

• Ivo Van Bulck (Febelfin/ BVK)

Rondetafel Elia: De klimaatambitie om naar een besparing van 55% minder CO2 te gaan tegen 2030 is duidelijk en uitdagend tegelijk. Om meer te gaan elektrificeren en grotere volumes hernieuwbare energie, offshore én onshore, op het net te kunnen toelaten, staat hoogspanningsnetbeheerder, Elia, de komende jaren voor gigantische investeringen. Het versterken van bestaande hoogspanningsverbindingen, het realiseren van onbreekbare schakels in het net, het vernieuwen of bouwen van nieuwe hoogspanningsposten zijn een noodzakelijke voorwaarde om deze energietransitie te realiseren. Naast deze grote investeringen is er ook een parardigmaverschuiving nodig: de elektriciteitsproductie zal steeds meer hernieuwbaar en variabel zijn, waardoor het nodig zal zijn om de momenten waarop we elektriciteit verbruiken aan te passen aan periodes van overvloed of schaarste van de elektriciteitsproductie. Om deze flexibiliteit te bereiken, hebben we de deelname van zoveel mogelijk actoren nodig, zowel huishoudens als bedrijven. Deze deelname dient te worden gefaciliteerd, zodat iedereen zijn flexibiliteit optimaal kan benutten.” De Vlaamse gemeentes zijn een erg belangrijke partner om op beide assen dit gezamenlijk en maatschappelijk doel te kunnen bereiken.

Sprekers:

• Simon November (Elia)
• Arno Motté (Elia)

Rondetafel Fluvius: Plan lokaal mee aan de netwerken voor morgen
Een klimaatneutrale samenleving. Dat is het doel dat Europa in 2050 wil bereiken. Om de klimaatopwarming tegen te gaan, moeten we tegen dan afstappen van fossiele brandstoffen zoals stookolie of aardgas. De energietransitie is in volle gang, de elektrificatie zet zich sterk door voor de verwarming en de elektro mobiliteit. Hernieuwbare geproduceerde energie speelt daarin een cruciale rol. Fluvius is hier uiteraard een belangrijke speler, maar ook de samenwerking met de lokale besturen is van onschatbare waarde. Met het oog op de energietransitie is ons doel de juiste investeringen te maken op het juiste moment en op de juiste locatie, maar dat kunnen we niet zonder jou. Door onderling data uit te wisselen en jouw behoeften, beleid en klimaatplannen in kaart te brengen, definiëren we samen de netwerken voor morgen.

Spreker:

• Patrick Dellaert (Fluvius)

Weerman Frank Deboosere behoeft geen introductie. In zijn lange carrière zag Frank de klimaatverandering doorzetten. De aarde krijgt koorts: extremer weer, droogte en overstromingen, temperatuurrecords, een stijgende zeespiegel, … we zijn niet goed bezig. Maar gelukkig staat er een nieuwe generatie klaar met frisse ideeën. Jonge mensen die voelen dat het anders moet. Enthousiaste mama’s en papa’s die de fiets herontdekken, ijverige wetenschappers en technici die onverwachte oplossingen bedenken, leerkrachten en leerlingen die tonen dat het veel duurzamer kan. Frank brengt een boeiende lezing over klimaat, met soms verrassende info, klare taal, een vleugje humor, een natje, een droogje en veel praktische weetjes. 

Moderator van dienst is Samuel Helsen, niet alleen teamcoördinator en expert klimaat bij Heist-op-den-Berg, maar ook weerman. 

Sprekers:

• Frank Deboosere 
• Samuel Helsen (gemeente Heist-op-den-Berg)

Na de succesvolle piloot met vier lokale besturen wordt de jacht op “geen spijt” maatregelen in gebouwen via het ‘Rollend capaciteitsfonds’ opgeschaald via streekontwikkelingsintercommunales. Een tussentijdse stand van zake en blik achter de schermen van intergemeentelijke ontzoring en realisaties. Aansluitend duiken we in de “zonnetool” simulator die voor publieke gebouwen scenario’s uitdraait rond hernieuwbare energie maximaliseren, energiedelen tussen gebouwen en toevoegen van laadinfrastructuur of warmtepomp.

Sprekers:

• Kris Moonen (VVSG)
• Sven Wuyts (Factor4)
• Dries Nicolaes (Interleuven)
• Willem Paternoster (VEB)

Uit recent onderzoek van Departement Omgeving blijkt dat het voor lokale besturen een uitdaging is om burgers actief te betrekken bij hun duurzaamheidsstrategieën. Communicatiecampagnes bereiken vaak niet het gewenste, meetbare effect.  

Opmerkelijk, wat veel burgers geven aan duurzaamheid wel degelijk belangrijk te vinden. We lijken intussen goed te begrijpen dat gedragsverandering nodig is. Toch blijft daadwerkelijke verandering vaak uit. Sterker nog: lokale besturen ondervinden soms weerstand bij communicatie over duurzaamheidsinitiatieven. Hoe kan dit en hoe kunnen we hier verandering in brengen? 

Koen Thewissen van weareDaniel overbrugt de kloof tussen academische inzichten en de praktijk. Hij verduidelijkt welke cognitieve fouten in de weg staan en laat zien hoe we deze inzichten kunnen inzetten om burgers (en onszelf) subtiel te sturen richting duurzamer gedrag. 

In deze sessie krijg je voorbeelden die écht werken en concrete tips om ook jouw duurzaamheidsverhaal verkocht te krijgen. 

Spreker:

• Koen Thewissen (weareDaniel)
• Peggy Criel (Departement Omgeving)

De wijkrenovatietool is een ondersteunend instrument vanuit de Vlaamse overheid die aangekondigd werd in de tekst van LEKP 2.0. Op Klimaatdag zou die klaar moeten zijn om voorgesteld te worden. Intussen is er sprake van zowel een wijk- als een woonrenovatietool. Die laatste moet kunnen afdalen naar het individueel gebouwniveau, noodzakelijk om kandidaat-verbouwers te kunnen vooruit helpen.  

De afgelopen maanden draaiden een aantal gemeenten proef met dit nieuwe instrument. Bonheiden was één van die proefkonijnen en komt hun ervaringen delen.  

Aanbevolen sessie voor wie met dit nieuwe instrument aan de slag wil in het eigen renovatiebeleid. 

Sprekers:

• Pieter Bosmans (VITO)
• Thomas Pluymers (gemeente Bonheiden)

Renovatiedoelstellingen, werf 2 van het LEKP en dat in alle 3 de versies… lokale besturen staan voor een grote uitdaging wat betreft (ver)bouwen. Plaats daar nog eens bovenop dat alles zo toekomstbestendig mogelijk moeten maken en dan is het al zeker zoeken naar een goede aanpak. De Proeftuin Circulair Bouwen maakte een beleidsmatrix circulair bouwen. Tijdens deze sessie gaan we samen aan de slag om dit toe te passen binnen jouw gemeente.   

Sprekers:

• Waldo Galle (VUB)
• Jeroen Poppe (VUB)

Met het pilootproject Leefbuurten worden zeven lokale besturen ondersteund bij de toekomstbestendige en integrale herinrichting van de publieke ruimte in één van hun woonwijken. Eline Aerts geeft toelichting bij het Leefbuurt-concept en het begeleidingstraject. Kurt Parmentier deelt het verhaal van Leefbuurt ‘De Posthoorn’, waarvan de eerste realisaties vanaf 2024 zichtbaar zullen worden. Hij geeft inzicht in de ambities van het gemeentebestuur, op welke manier die vertaald werden in een goed projectdossier en voor welke hindernissen je aandacht moet hebben om de uitvoering van een Leefbuurt tot een goed einde te brengen.  

Sprekers:

• Eline Aerts (Team Vlaams Bouwmeester)
• Kurt Parmentier (gemeente Wevelgem)

Uit bijna 400 kandidaten koos de Europese Commissie onder andere Antwerpen en Leuven voor de missie '100 klimaatneutrale en slimme steden tegen 2030'. Hiermee engageren beide steden zich om hun klimaatacties te versnellen tegen 2030. De eerste stap op weg naar deze versnelde klimaatneutraliteit is de opmaak van een klimaatcontract. Dit plan vat alle acties voor klimaatneutraliteit in bijna alle sectoren, zoals energie, gebouwen, materialenbeheer, vervoer en natuurbeheer samen en wordt gekoppeld aan de nodige investeringsplannen en aan een set heel concrete engagementen en leidende principes. Bij dit hele proces worden ook burgers, onderzoeksorganisaties en de particuliere sector betrokken. Door hun ervaringen te delen willen Antwerpen en Leuven ook andere steden en gemeenten helpen om zo snel mogelijk klimaatneutraal te worden. 

Sprekers:

• Nick Meynen (stad Leuven)
• Geert Vanhorebeek (stad Leuven)
• Britt Berghs (stad Antwerpen)

Rondetafel Proximus: Gigabit netwerken, “future-proof” technologie in de energie transitie: hoe dragen gigabit netwerken bij aan de klimaatuitdagingen van de toekomst? Gigabit netwerken zijn niet alleen sneller en performanter, ze zijn ook een pak milievriendelijker én zorgen er ook voor dat particulieren, bedrijven en overheden hun CO-2 afdruk kunnen verlagen. 

Spreker:

• Kurt De Lange

Rondetafel Belfius: “Energietransitie : hernieuwbare energie, energiegemeenschap en energiedelen : Hoe aanpakken”
In deze workshop nemen we u mee naar de wonderlijke nieuwe wereld van energiegemeenschap en energiedelen. We stellen een praktische case voor van een grotere energiegemeenschap tussen meerdere gemeenten in Vlaanderen.

Sprekers:

• Joost Declerck – Promotor Energy Solutions Belfius
• Walter Van Den Bossche - Sibelgas 

Wim Van Lancker is als professor sociaal werk en sociaal beleid aan de KULeuven gepokt en gemazeld in het sociale beleid. Over het snijpunt daarvan met klimaatbeleid schreef hij het boek ‘Waarom gele hesjes niet met een bakfiets rijden’, over klimaatverandering, ongelijkheid en beleid. De geknipte persoon om jullie in een keynote-sessie te inspireren hoe je werk maakt van een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid, ook op lokaal niveau.  

Lokale besturen spelen een sleutelrol om de klimaatdoelstellingen en een hogere renovatiegraad te bereiken. Het opstellen van een langetermijn renovatiestrategie is essentieel. Uit het zesjarige BE-REEL! Project wordt via een masterclass het verrichte onderzoek verspreid en de tools om de renovatiegraad in België te verhogen toegelicht. Naast de stappen en principes voor een lokale langetermijn renovatiestrategie zoomen we in op de specifieke rol(len) van lokale besturen in de “One Stop Shop” keten van stakeholders. 

Sprekers:

• Eddy Deruwe (VEKA)
• Annick Bogaert (Kenniscentrum Vlaamse steden)
• Michèle Jacobs (SWECO)
• Wouter Cyx (Transition Stories)
• Jan Custers (PLANrr)

In mei zullen de verkiezingsdebatten volop woeden. Na jaren van problemen met te veel of te weinig water, energie- en (of beter: door) andere crisissen zal klimaat ongetwijfeld een rol spelen in de campagne. De kandidaten van de diverse partijen en hun mening zult u in de media te horen krijgen. Omdat klimaat bij uitstek een thema is met enorm belang voor de toekomst presenteren we u op Klimaatdag een debat met de jongerenpartijen. Hoe maken we de energietransitie haalbaar voor iedereen? Hoe raken onze gebouwen af van fossiel gas? Welke ruimtelijke ingrepen zijn nodig? Relevante items waar lokale besturen mee geconfronteerd worden. 

Moderator:

• Dirk Van Evercooren (2degNRG)

Sprekers:

• Dries Martens (Jong Socialisten)
• Kee Verheyen (Jong Groen)
• Bram Van Hecke (Jong CD&V)
• Sam Genné (Jong N-VA)
• Soetkin Jehaes (Jong VLD)

De doelstelling om participatieve/coöperatieve hernieuwbare energieprojecten te realiseren is niet nieuw. De snelheid waarmee dat moet gebeuren in LEKP 2.1 is dat wel. De oorspronkelijk voorziene 18 kWp per 500 inwoners moet er zijn tegen eind 2025. In deze sessie gaan we op zoek naar bijkomende mogelijkheden om snel resultaat te boeken. Heb je al gedacht aan zonneparkings? Ken je het systeem van een PPA? Al gedacht aan windprojecten in handen te nemen? Indien niet, volg dan zeker deze sessie.  

Sprekers:

• Frédéric Haeghebaert (Beauvent)
• Jasper Verhaeghe (VEB)
• Thijs Halewyck (VEB)
• Geert Van den Berge (Ecopower)
• Bruno Decraene (AZ Alma)
• Karel Derveaux (Ecopower)
• Friedhelm Wirtz (gemeente Buellingen)

De afgelopen jaren hebben heel wat steden en gemeenten actie ondernomen om met circulaire economie aan de slag te gaan. De vraag die zich dan ook stelt is “waar staan we nu?” en hoe kunnen lokale besturen verdere actie ondernemen. Het is niet alleen belangrijk om een startpunt te weten, we dienen ook inzicht te krijgen in de vooruitgang die we maken en waar we naartoe willen gaan. Benoit Ruysschaert neemt jullie mee doorheen enkele onderzoeken en gaat samen met jullie aan het werk.  

Spreker:

• Benoit Ruysschaert (UHasselt)

In deze sessie bekijken we bereikbare klimaatbestendige projecten voor grote en vooral kleinere steden en gemeentes. VMM laat kort zien hoe je aan de hand van het Klimaatportaal je gemeente klimaatbestendig kan maken, gebaseerd op wetenschap. Vervolgens verkennen we de mogelijkheden om een klimaatbestendig ontwerp te verankeren in je beleid. We sluiten af met de presentatie van een concreet project en een panelgesprek. 

Sprekers:

• Vito Leyssens (VVOG)
• Ezra Remes (VMM)
• Erik Vanmierlo (gemeente Bocholt)

Gepassioneerde steden en gemeenten hebben ambitieuze bouwprojecten opgezet die niet alleen de lokale gemeenschappen versterken, maar ook substantieel bijdragen aan het versnellen van de energie- en klimaattransitie. In deze sessie vertellen Melanie Miltenburg (Klimaatverbond Nederland) en Yuri Van Bergen (BouwHulpGroep) over inspirerende positieve wijkinitiatieven in Nederland die laten zien dat deze transitie binnen handbereik ligt. Samenwerking op lokaal niveau is een krachtig middel om positieve veranderingen te bewerkstelligen. Klimaatverbond is een van de samenwerkingspartners van VVSG in het Life-project AT-LAST, wat staat voor Accelerating the Transition of Local Authorities through Support and Training.

Sprekers:

• Melanie Miltenburg (Klimaatverbond)
• Yuri Van Bergen (BouwhulpGroep)

Rondetafel Ethias: Het pad naar een klimaatneutrale organisatie lijkt vaak moeilijk, ja zelfs onhaalbaar. Nochtans heeft Ethias een plan uitgewerkt om haar activiteiten tegen 2030 en haar investeringen tegen 2050 koolstofneutraal te maken. Wij lichten dit plan graag toe en bespreken daarna met Madaster een praktische tool waarmee je de milieu-impact van gebouwen kan berekenen.

Sprekers:

• Johan Klaps

Rondetafel AquaFlanders: Privéwaterafvoer opvolgen en handhaven in een handomdraai
Elk jaar voeren AquaFlanders-keurders zo’n 15.000 tot 16.000 keuringen van de privéwaterafvoer uit. Een correct functionerende privéwaterafvoer is immers belangrijk om het (gescheiden) rioleringsstelsel en de zuiveringsinstallaties optimaal te laten functioneren. Tijdens deze controles stellen de keurders vast dat heel wat privéwaterafvoeren niet-conform zijn met het Algemeen Waterverkoopreglement (AWVR). Opvolging en handhaving blijven dus essentieel. Daarin spelen zowel de rioolbeheerder als de gemeente een belangrijke rol. Met het online AquaFlanders Keuringsplatform stelt AquaFlanders een tool ter beschikking van gemeenten, rioolbeheerders en keurders om het hele proces van keuring tot en met handhaving vlot te laten verlopen met gedetailleerde info over attesten, automatische herkenning van dossiers die opvolging en handhaving vereisen en een handhavingshistoriek. Ook opvolging van afkoppelingstrajecten is mogelijk met een speciaal hiertoe ontwikkelde functionaliteit.

Spreker:

• Carl Heyrman